Uttalar: Eit landbruk for framtida

Fylgjande fråsegn blei vedteken av Voss heradsstyre 6. februar 2025 med 41 av 43 stemmer. Heradsstyret vedtok å senda fråsegna til stortingsrepresentantane frå Hordaland, næringskomiteen på Stortinget, Landbruks- og matdepartementet og Finansdepartementet. Uttale – Eit landbruk for framtida

Me lever i ei utrygg verd med krig i Europa og Midtausten. I ei verd der klimaendringar viser seg med meir ekstremt og uføreseieleg vêr. Beredskap og matsikkerheit må setjast tydlegare på dagsorden og prioriterast svært høgt. Det er viktig at me lokalt og regionalt klarer å prioritera eigen matproduksjon på tilgjengeleg areal høgt. Det må skapast vekstkraft for matproduksjonen. Grasproduksjon og tilhøyrande husdyrhald er berebjelken i Vossajordbruket. Overgangen frå båsfjøs til lausdrift er ei av våre største utfordringar. Det er avgjerande for jordbruksheradet Voss at me også etter at lausdriftskravet trer i kraft i 2034 klarer å oppretthalda vår del av mjølkeproduksjonen. I dag har om lag 50 % av dei 96 hentepunkta i Voss herad lagt om til lausdriftsfjøs. Investeringar som er sett i gang og er under planlegging, og auka optimisme for mjølkeproduksjon, gjer at me er på god veg til å kunna nå målet om å få 100% av dagens volum over i lausdriftsfjøs. Ein føresetnad for dette er at gode støtteordningar for ombygging blir styrka slik at alle kjem med. Desse vert svekka når tretilskotet på 400 000 kr vart fjerna frå nyttår, og det krevst difor ei opptrapping på dei 8 åra som no er igjen til 2034. I dag er Noregs sjølvforsyningsgrad på kring 40 %. Målet er at den skal aukast til 50 % korrigert for fôrimport. Auka sjølvforsyningsgrad er ikkje mogleg utan å auka inntekta til bonden. Inntektsnivået i jordbruket er lågt, og Stortinget har bede om at det må leggast fram ein tidfesta opptrappingsplan basert på eit omforeint nytt talgrunnlag. Dette ber me regjeringa følgja opp for å sikra breiast mogleg oppslutnad om jordbruksoppgjeret til våren. Ein stor del av potensialet for å nå 50 % sjølvforsyning, avheng av kva forbrukarar handlar når dei er i butikken. Dette gjeld også det offentlege. Det er eit uutnytta handlingsrom på alle nivå når det kjem til innkjøp av matvarer. Skal ein ha tilgang på mat i krisetid må ein kjøpa norsk mat i fredstid. Det er ein laupande lønsam matproduksjon over heile landet som gjer størst reell matberedskap. Me er glade for å sjå grep som er tekne for å styrka produksjon, også for lagerberedskap, og at regjeringa arbeider med dette. Samstundes er det ikkje til å unngå å påpeika at mykje arbeid står att. Voss herad stør opp om Vestland fylkeskommune sin uttale og stør opp om eit samla jordbruk sitt krav:

1. Tek den låge lønsemda i landbruket på alvor, og ser auka lønsemd som eit heilt avgjerande middel i å nå regjeringa sitt mål om 50% sjølvforsyning basert på norske ressursar. Jordbruksheradet Voss har no ikkje fleire bønder eller meir jordbruksareal å mista.
2. Voss Herad støttar eit samla jordbruk sitt krav om å måla bonden si inntekt på eit fagleg rett talgrunnlag. Krava er: - 1700 timar per årsverk - Ingen normering - Avkastning på all eigenkapital
3. Ber regjeringa om å innføre eit nytt berekrafttilskot til bygging av lausdriftsfjøs som skal erstatta tretilskotet, og styrka investeringsverkemidla slik at flest mogleg får bygd innan fristen.
4. Ber regjeringa gå føre med eit godt eksempel ved å prioritera norske matvarer ved alle innkjøp. Voss herad ber òg regjeringa om å arbeida for at offentlege innkjøp på alle nivå, så langt det let seg gjera, er norskproduserte matvarer.

Det vart i Fylkestinget 12/12-24 fremma og vedteke ei Fråsegn, ført i penn av Sp. Teksten under er den som fekk fleirtal og går til LMD og statsråden. For Sp, Rødt, Ap, SV, MDG, Bergenslisten Pensjonistpartiet og KrF - Mot: H, FrP;

Eit landbruk for framtida

Vi lever i ei utrygg verd med krig i Europa og Midt- Østen. I ei verd der klimaendringar viser seg med meir ekstremt og uføreseieleg vær. Beredskap og matsikkerheit må setjast tydlegare på dagsorden og prioriterast svært høgt. Det er viktig at vi lokalt og regionalt klarer å prioritere eigen matproduksjon på tilgjengeleg areal høgt. Det må skapast vekstkraft for matproduksjonen i Vestland. Grasproduksjon og tilhøyrande husdyrhald er bærebjelken i Vestlandsjordbruket. Overgangen frå båsfjøs til lausdrift er ei av våre største utfordringar. Det er avgjerande for matfylket Vestland at vi også etter at lausdriftskravet slår i kraft i 2034 klarer å oppretthalde vår del av mjølkeproduksjonen. I dag vert 70 % av mjølka i Vestland produsert i lausdriftsfjøs. Investeringar som er sett i gang og under planlegging, og auka optimisme for mjølkeproduksjon gjer at vi er på god veg til å kunne nå målet om å få med 100% av dagens volum over i lausdriftsfjøs. Ei forutsetning for dette er at gode tilskotsordningar blir styrka slik at alle kjem med. Desse vert svekka når tretilskotet på 400 000 kr vert fjerna frå nyttår, det krevst difor ei opptrapping på dei 8 åra som no er igjen til 2034. I dag er Noregs sjølvforsyningsgrad på kring 40 %. Målet er at den skal aukast til 50 % korrigert for fôrimport. Auka sjølvforsyningsgrad er ikkje mogleg utan å auke inntekta til bonden. Inntektsnivået i jordbruket er lågt, og Stortinget har bedt om at det må leggast fram ein tidfesta opptrappingsplan basert på eit omforent nytt talgrunnlag. Dette ber me regjeringa følge opp for å sikre breiast mogleg oppslutnad om jordbruksoppgjeret til våren. Ein stor del av potensialet for å nå 50 % sjølvforsyning, avheng av kva forbrukar handlar når dei er i butikken. Dette gjeld også det offentlege. Det er eit uutnytta handlingsrom på alle nivå når det kjem til innkjøp av matvarer. Skal ein ha tilgang på mat i krisetid må ein kjøpe den i fredstid. Det er ein løpande lønnsom matproduksjonen over heile landet som gir størst reell matberedskap. Me er glad for å sjå grep som er teke for styrka produksjon og også for lagerberedskap som er teke og at regjeringa arbeider med dette, samtidig er det ikkje til å unngå å påpeike at mykje arbeid gjenstår.

Vestland fylkesting:

1. Tek den låge lønsemda i landbruket på alvor, og ser auka lønsemd som eit heilt instrumentelt middel i å nå regjeringas mål om 50% sjølvforsyning basert på norske ressursar. Jordbruksfylket Vestland har no ikkje fleire bønder eller meir jordbruksareal å mista.
2. Ber regjeringa om å lytta til dei viktige signala frå næringa og arbeide for eit breiast mogeleg fleirtal for eit nytt talgrunnlag i Stortinget våren 2025. Det må vere eit talgrunnlag som står seg over tid mellom skiftande regjeringsamarbeid. Vestlandsbonden treng forutsigbarheit for sine investeringar.
3. Ber regjeringa om å innføre eit nytt bærekrafttilskot til bygging av lausdriftsfjøs som skal erstatta tretilskotet, og styrke investeringsverkemedela slik at flest mulig får bygd innan fristen.
4. Ber regjeringa gå føre med eit godt eksempel ved å prioritere norske matvarer ved alle innkjøp. Og arbeide for at offentlege innkjøp på alle nivå så langt det let seg gjere er norskproduserte matvarer.